Hoe iemand rouwt, verschilt per persoon. Bij een ingrijpend verlies kan je te maken krijgen met zowel psychische als lichamelijke klachten. Zoals concentratieverlies, depressieve gevoelens, nergens zin in hebben en last van stemmingswisselingen. Lichamelijke klachten die veel voorkomen bij rouw zijn slecht slapen, vermoeidheid en fysieke pijn op bepaalde plekken in het lichaam.
Invloed op functioneren
Al deze rouwklachten kunnen invloed hebben op hoe iemand functioneert op het werk. Soms zorgt het er zelfs voor dat iemand langdurig afwezig is. Aan de andere kant kan werk ook een goede afleiding zijn. Het kan helpen om het leven weer structuur te geven. Dit is vaak wel afhankelijk van de hoeveelheid steun en begrip van collega’s voor jouw rouwproces.
Wettelijk rouwverlof
In de meeste gevallen kan het iemand helpen om een aantal dagen vrij te zijn. Zodat er tijd is om de uitvaart te regelen en bij de uitvaart aanwezig te zijn. Maar ook om het verlies en verdriet een plekje te geven. Toch is er binnen de Nederlandse wetgeving geen specifiek rouwverlof. Wel voorziet de Wet Arbeid en Zorg (WAZO) in kort verzuimverlof. Het verzuimverlof is voor zeer dringende, onverwachte of bijzondere persoonlijke situaties (zoals een overlijden). Dit verlof kan van een paar uren tot een paar dagen duren, afhankelijk van de situatie. De werkgever betaalt het salaris door tijdens het verlof.
Hoe lang krijg je rouwverlof?
Hoe lang een werknemer vervolgens verlof krijgt, verschilt per werkplek en cao. Hieronder vind je een verlofmaatregel die veel werkgevers aanhouden. Hoe dichtbij je bij de persoon staat die is overleden, bepaalt hoe lang je verlof is. Daarbij wordt er onderscheid gemaakt in eerstegraads, tweedegraads, derdegraads en vierdegraads familieleden:
- Eerstegraads familieleden, zoals je partner, ouder, kind of huisgenoot. Hiervoor krijg je vier dagen verlof.
- Tweedegraads familieleden, zoals broer, oma, kleinkind en zwager. Hiervoor krijg je twee dagen verlof.
- Derdegraads familieleden, zoals je tante, neef en overgrootouder. Hiervoor krijg je een dag verlof.
- Vierdegraads familieleden, zoals de oom van een ouder, achterneef en achternicht. Hiervoor krijg je ook een dag verlof.
Voor het verliezen van een kind tijdens de zwangerschap bestaat geen specifieke wettelijke regeling. De vrouw heeft wel recht op zwangerschapsverlof als het kind na de 24ste week geboren wordt. Voor mensen die geen familie zijn (zoals vrienden en buren) is vaak geen regeling opgenomen in een cao.
Ruim rouwverlof
Panteia heeft onderzoek gedaan naar rouwverlof in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daaruit blijkt dat in een deel van de cao’s in Nederland sprake is van een rouwverlof dat ruimer is dan de periode tussen het overlijden en de uitvaart. Dat geldt bij 20 procent van de onderzochte cao’s. In de meeste gevallen ging het om maatwerk, zowel in duur als in de voorwaarden voor het rouwverlof.
Begrip voor noodzaak
Ook blijkt uit het onderzoek dat in de praktijk Nederlandse werkgevers een stuk verder gaan in het bieden van ruimte voor rouw dan op dit moment formeel is geregeld. Vaak is er veel begrip voor de noodzaak voor rust en ruimte na een ingrijpend verlies. Dan wordt maatwerk ingezet en kijkt de werkgever naar bestaande of aanvullende verlofmogelijkheden. Toch is er niet altijd begrip vanuit de werkgever. Sommige werkgevers vragen aan hun medewerkers om vakantiedagen op te nemen of onbetaald verlof te nemen. Zij maken keuzes op basis vanuit hun eigen perspectief en behoeftes, waardoor dit niet altijd goed aansluit op de behoefte van de medewerker.
Noodzaak voor begrip
Als werkgever kan je een belangrijke rol spelen in het ondersteunen van rouwende medewerkers. Het is ontzettend belangrijk om goed te luisteren naar de behoeftes van een rouwende medewerker en hier begrip voor te hebben. Dit kan je bijvoorbeeld doen door extra verlofdagen aan te bieden. Dit is heel fijn bij de rouwverwerking. Ook kan je een rouwende werknemer helpen door bepaalde maatregelen te nemen zoals het verlagen van de werkdruk en het verminderen van verantwoordelijkheden. Als er onvoldoende ruimte en tijd is voor rouw, kan dit ervoor zorgen dat de problemen en klachten na een tijdje alleen maar erger worden.
