“Rouwen legt het meest persoonlijke in ons bloot”
We ontmoeten Marleen Stelling (EO-presentator en theoloog) in een park in Utrecht, waar zij vaak met haar zoontje speelt. Zingeving en veerkracht zijn grote thema’s in haar leven, iets wat mooi tot uiting komt in het tv-programma dat zij presenteert: Ik mis je. Daarin spreekt ze met veel mensen over het verlies van een dierbare. Terwijl we in een koffietentje onze handen warmen aan een kop cappuccino, deelt Marleen haar gedachtes over verlies, rouwen en veerkracht.
In Ik mis je spreek je mensen die een dierbare zijn verloren. Hoe is dat voor je?
“Ik ontmoet nabestaanden, soms spontaan, op een begraafplaats. Meegaan naar de plek waar mensen begraven zijn, is intiem. De gesprekken die we voeren zijn niet altijd zwaar, mensen delen ook liefdesverhalen of de mooiste herinneringen aan vroeger. Ruimte voor verdriet en ongemak is er natuurlijk ook, ik probeer zonder oordeel te luisteren. Laatst stond ik tegenover een echtpaar en toen de man de woorden niet kon vinden, streelde zijn vrouw met haar duim over zijn hand.
Ik benader een gesprek vanuit nieuwsgierigheid en omdat ik de processen wil begrijpen. We willen met het programma laten zien dat je op een begraafplaats ook het leven viert en daarop terugblikt. Maar dat kan alleen als de andere kant er ook mag zijn, de rouw en het verdriet.”
Rituelen zijn voor mensen belangrijk voor het rouwproces. Zie je dit terug in het programma en denk je dat het geloof nog een grote rol speelt?
“Een kaarsje aansteken voor een dierbare is heel gebruikelijk. Het illustreert goed het rouwproces: het is donker, je ziet niks. Dan steek je een kaarsje aan en verschijnt er een kleine lichtbron. Er gebeurt iets in je hart en in je hoofd, je voelt het in je lichaam en je denk terug aan vroeger. Een kaarsje aansteken is praktisch, maar het raakt aan iets wat de handeling overstijgt.
Maar rouwen kan op allerlei manieren en hoeft niet per se een ritueel uit een eeuwenoude traditie te zijn. Zo sprak ik een tijdje geleden de familie Franken die hun dochter Alicia hebben verloren.. Zij hadden bij het graf een brievenbusje staan, waar vrienden van Alicia briefjes achterlaten. Elke keer als ze het graf van hun dochter bezochten, pakten ze er een briefje uit en lazen het samen hardop. Voor hen was dit een manier om in de sfeer te blijven waarin hun dochter nog leefde.”